Wanneer is er sprake van zwart of wit verzuim?

Als je werknemer zich ziek meldt, is het van belang om er snel achter te komen of deze melding op juiste of onjuiste gronden is gedaan. Verzuim kan jou als ondernemer veel geld kosten. Het ziekteverzuim in Nederland kost werkgevers jaarlijks ruim 11 miljard euro (TNO Monitor Arbeid, Arbobalans 2016). Daarom hebben we de verschillende soorten verzuim voor je op een rijtje gezet en wat je eventueel kunt doen om dit te voorkomen dan wel de financiële risico’s te beperken.

Soorten ziekteverzuim

We spreken van ziekteverzuim wanneer een werknemer zijn arbeidsovereenkomst niet kan nakomen wegens aantoonbare medische redenen. Echter, soms is dat best lastig vast te stellen, want je werknemer hoeft immers geen medische informatie te verstrekken. Je mag als werkgever wel informeren of de planning van de werkzaamheden gehaald gaat worden en of er sprake is van een kort of langer ziekbed. Daarnaast moet je als werkgever ook kunnen inschatten of je passend werk kunt aanbieden. En is het toegestaan om te vragen of het ziekteverzuim veroorzaakt is door een derde – denk aan een verkeersongeval – zodat je als werkgever de kosten van het verzuim kunt verhalen op de veroorzaker.

De verschillende soorten ziekteverzuim worden ook wel ingedeeld in kleuren: wit verzuim, zwart verzuim, grijs verzuim en roze verzuim.

#1. Wit verzuim

Dit betekent dat de werknemer een geldige reden heeft die meestal medisch van aard is. Er is dus sprake van aantoonbaar ziekteverzuim. Wit verzuim is te onderscheiden in drie vormen:

a. Kortdurend verzuim

Dit is bijvoorbeeld in het geval een griepje of andere kortdurende fysieke klachten. De schade voor de werkgever bij dit wit verzuim blijft vaak beperkt, die hoort nu eenmaal bij het ondernemersrisico.

b. Frequent kortdurend verzuim

Een ander verhaal is het wanneer deze korte afwezigheid vaker voorkomt, bijvoorbeeld door werkstress, privé problemen of problemen op het werk. Onderzoek heeft aangetoond dat dit vaker leidt tot langdurig verzuim. Daarom is het goed om hier als werkgever alert op te zijn. Soms is een goed gesprek of een aanpassing in de werkzaamheden al voldoende om het op te lossen.

c. Langdurend verzuim

Als een werknemer zes weken of langer ziek is, krijg je als werkgever te maken met de Wet verbetering poortwachter. Deze wet stelt dat je samen met de werknemer moet werken aan re-integratie in het arbeidsproces. Je moet als werkgever hiervoor de kosten betalen, een goede ziekteverzuimverzekering is daarom zeker te adviseren.

#2. Zwart verzuim

Wanneer je werknemer geen goede reden heeft om niet te werken heet dit zwart verzuim, ook wel fraudeverzuim genoemd. Er is bijvoorbeeld sprake van zwart verzuim als de ‘zieke’ zijn verbouwklus in de tijd van zijn baas wil afmaken. Zwart verzuim betreft maar een klein percentage van alle ziekteverzuim.

Als werkgever zul je in zo’n geval eerst proberen met je werknemer in contact te komen en om uitleg te vragen of hem aan te sporen alsnog op het werk te verschijnen. Als dit niet lukt, kun je ontslag overwegen. De kans dat de rechter hiermee akkoord gaat is echter klein. Je kunt een werknemer in zo’n geval pas ontslaan als hij al eerder gewaarschuwd is voor ongeoorloofd verzuim of ander verwijtbaar gedrag. Dit geldt ook voor een werknemer in detentie, tenzij het strafbare feit waarvoor hij in hechtenis zit een relatie heeft tot het werk.

#3. Grijs verzuim

Bij grijs verzuim zet je als werkgever vraagtekens achter de rechtmatigheid van de ziekmelding en je vraagt je af of je werknemer echt niet in staat is om te werken Vaak is de aanleiding tot de ziekmelding wel legitiem, maar de periode van het verzuim niet. Je werknemer blijft bijvoorbeeld langer ziek thuis dan medisch gezien nodig is. Ook de ziekmelding vanwege doktersbezoek van een kind of vanwege andere privé-omstandigheden vallen onder de noemer grijs verzuim. Een groot deel van het ziekteverzuim betreft grijs verzuim.

#4. Roze verzuim

Je werknemer is duidelijk ziek en komt toch werken. Dit lijkt misschien lovenswaardig, maar het leidt uiteindelijk tot productiviteitsverlies. Eigenlijk is er geen sprake van verzuim, want je werknemer verricht immers arbeid. Roze verzuim kan op den duur leiden tot functioneringsproblemen en tot wit, zwart of grijs verzuim of in het ergste geval zelfs tot ontslag.

Let op!
Je mag een ziekmelding nooit weigeren.

Tips:

• Schakel je bedrijfsarts of arbodienst in als je twijfelt aan de legitimiteit van een ziekmelding. Je kunt eventueel een spoedcontrole laten uitvoeren.
• Vraag de ziekmelder hoe en waar je hem kunt bereiken. De zieke werknemer is verplicht altijd bereikbaar voor je te zijn.

Meer weten over soorten verzuim en hoe je deze aanpakt? Bekijk onze opleiding tot Casemanager. Met deze Post HBO opleiding word je in 16 lesdagen opgeleid tot verzuim- en re-integratiespecialist.

Arbobalans

Download gratis de Arbobalans: in hoofdstuk 3 worden de belangrijkste cijfers van “Ziekteverzuim in Nederland” op een overzichtelijke manier gepresenteerd.

Bron afbeeldingen: Arbobalans 2016

Datum: Vrijdag 7 juni 2019
Auteur: Hans Lankhaar, oprichter Scolea, adviseur arbeidsongeschiktheidvraagstukken en coach voor de opleiding tot Casemanager