Wat zijn de voorwaarden voor een gedeeltelijke transitievergoeding? (Deel 1)

De transitievergoeding is een actueel en interessant onderwerp waar helaas nog regelmatig onduidelijkheid over bestaat. Zo wordt er in de praktijk nogal eens vergeten dat er in bepaalde situaties recht kan bestaan op een gedeeltelijke transitievergoeding. In dit artikel zal arbeidsjurist en arbeidsdeskundige Monique van de Graaf daarom meer uitleggen over de voorwaarden die gelden voor een gedeeltelijke transitievergoeding.

Sinds 1 juli 2015 kent de wet een regeling voor de transitievergoeding. Het doel van de transitievergoeding is tweeledig:

1. het compenseren van (de gevolgen van) het ontslag;
2. het vergemakkelijken voor de werknemer de transitie naar een andere baan te maken.

Er bestaat vanaf 1 januari 2020 recht op een transitievergoeding vanaf dag één van het dienstverband en dit bedraagt 1/3 van het maandsalaris per dienstjaar, dan wel een pro rato deel daarvan als het dienstverband korter heeft geduurd.

In het wettelijke stelsel is geregeld (artikelen 7:673 BW e.v.) dat er recht bestaat op een transitievergoeding als er sprake is van:

• opzegging van de arbeidsovereenkomst;
• ontbinding van de arbeidsovereenkomst;
• of bij het niet verlengen van een tijdelijk arbeidscontract.

Het moet dus gaan om een eenzijdige rechtshandeling. Dit betekent dat er bij het sluiten van een beëindigingsovereenkomst geen recht bestaat op een transitievergoeding. Partijen zullen hier uiteraard wel naar kijken en de hoogte van de transitievergoeding vaak als bodem gebruiken voor de overeen te komen ontslagvergoeding.

Wanneer heb je recht op gedeeltelijke transitievergoeding?

Bestaat er ook recht op een transitievergoeding als een dienstverband gedeeltelijk wordt beëindigd? Denk hierbij bijvoorbeeld aan de situatie dat iemand na 2 jaar ziekte de bedongen werkzaamheden niet meer voor de volledige arbeidsomvang kan verrichten, maar wel voor een gedeelte daarvan. Ook kan het in het kader van een reorganisatie voorkomen dat een werkgever zijn werknemers verzoekt om uren in te leveren.

De Hoge Raad, ons hoogste rechtscollege, moest hierover oordelen in het geval van een lerares die vanaf 22 september 1980 in dienst was bij Kolom, een instelling voor bijzonder onderwijs. De omvang van haar dienstbetrekking bedroeg 0,9894 gedeelte van een volledige betrekking. Op deze arbeidsrelatie was de cao voortgezet onderwijs van toepassing.

Nadat zij langdurig was uitgevallen wegens ziekte, kreeg ze op 16 november 2015 een WGA-uitkering toegekend, berekend naar een arbeidsongeschiktheidspercentage van 43,83%. Op 29 februari 2016 werd haar dienstverband beëindigd door een Akte van Ontslag, gevolgd door een Akte van Benoeming. Hierin werd ze opnieuw voor onbepaalde tijd benoemd als lerares, maar dan voor 0,5500. Ze verzocht om uitbetaling van de volledige dan wel een gedeeltelijke transitievergoeding. De werkgever weigerde dit en de zaak kwam tot de Hoge Raad.

Oordeel Hoge Raad: gedeeltelijke transitievergoeding toegewezen

De Hoge Raad (HR 14 september 2018, ECLI:NL:HR:2018:1617, Kolom. Rov. 3.5.4 t/m 3.5.6) geeft aan dat de wetgever geen regeling heeft getroffen voor de gedeeltelijke transitievergoeding. De omstandigheden die tot de vermindering van de arbeidstijd hebben geleid – zoals aanpassing van het contract als gevolg van ziekte – dienen echter blijkens het wettelijk stelsel (met name artikel 7:673 lid 1 en lid 7 BW) niet voor rekening van de werknemer te komen. Er is geen rechtvaardiging te geven voor het mislopen door de werknemer van het bedoelde gedeelte van de transitievergoeding.

Een transitievergoeding is op haar plaats als er sprake is van een substantiële en structurele vermindering van de arbeidsduur. Bij een substantiële vermindering gaat het om een vermindering van de arbeidstijd met minimaal 20% en er is sprake van een structurele vermindering als de vermindering naar het zich laat aanzien blijvend zal zijn.

Concreet betekent dit dat iemand met bijvoorbeeld een dienstverband van 36 uur per week, minimaal 7,2 uur moet verliezen om aanspraak te kunnen maken op een gedeeltelijke transitievergoeding. Het is van belang hier alert op te zijn.

Wil je weten wanneer je geen recht hebt op een gedeeltelijke transitievergoeding? Of over de mogelijkheden voor een gedeeltelijke transitievergoeding in het geval van een gedeeltelijke ontbinding van de arbeidsovereenkomst? Lees hier meer over in deel 2 en 3. En heb je nog vragen naar aanleiding van mijn artikelen? Stel ze gerust via Scolea. Wij komen graag met je in contact.

Maandag 11 april 2021
Auteur: Monique van de Graaf, HR business partner met als specialisatie arbeidsrecht en sociale zekerheid. Ze is auteur van de boeken “Arbeidsrecht voor de professional” en “Sociale zekerheid voor de professional” die jaarlijks worden geactualiseerd.