‘Volgend sturen’ methodiek: als je vrij van verwachtingen bent, geef je ruimte om te groeien (axioma 1)

De wetenschappelijk gevalideerde ‘Volgend sturen’ methodiek heeft zich bewezen in de leer-werk trajecten van Stichting Gezel en is in opdracht van het AKC (Arbeidsdeskundig Kennis Centrum) in kaart gebracht. Scolea heeft samen met partners deze wezenlijk andere beroepshouding omgezet naar de leergang ‘Volgend sturen’. Een belangrijke aanname (axioma) voor deze succesvolle methode is ‘vrij van verwachtingen’ werken met cliënten, maar dat is nog niet zo eenvoudig. Hoe kom je daar?

De 4 uitgangspunten van de ‘Volgend sturen methodiek’ (axioma’s):

Er zijn een aantal aannames (axioma’s) gedaan die samenhangen met de manier waarop de begeleiding volgens ‘Volgens sturen’ uitgevoerd zou moeten worden. Deze axioma’s beschrijven de voorwaarden om de gewenste verandering te bereiken:

1. Als je vrij van verwachtingen bent, geef je ruimte om te groeien.
2. Als mensen doen wat ze kunnen, ontstaat er ruimte om te groeien.
3. Een veilig groepsklimaat bevordert de individuele ontwikkeling.
4. Duurzame groei kan alleen plaatsvinden als de omgeving meeverandert.

Vrij van verwachtingen werken met cliënten, hoe doe je dat?

Een belangrijk onderdeel van de ‘Volgend sturen’ methodiek is ervoor zorgen dat alle betrokkenen zich vrij van verwachtingen opstellen. Dat is heel ingewikkeld, omdat iedereen vol verwachtingen en oordelen zit (docenten, jobcoaches, arbeidsdeskundigen, werkbegeleiders, ouders, etc.). Door verwachtingen te hebben, creëer je bij de ander echter een neiging/druk om daaraan te voldoen. De ander heeft dan een probleem als hij er niet aan kan voldoen. Dat begrenst de ontwikkeling en daardoor worden mensen uitgesloten.

Als je vrij van verwachtingen werkt, hoeft de ander niet meer met jouw verwachtingen bezig te zijn. Dat levert ruimte op. Mensen gaan dan eigen keuzes maken vanuit een eigen behoefte.

Het proces is leidend, dat levert betere resultaten op

Wij zitten direct in een oordeel, omdat we zo associatief zijn in ons denken. De vraag is echter niet wat je ervan vindt (oordeel), maar wat er gebeurt. Dat is een procesvraag en daar kun je een processtap op laten volgen. Hoe meer je je hiervan bewust bent, hoe makkelijker het wordt om het gedrag en proces centraal te stellen en niet het resultaat. De uitdaging is om te leren waarnemen los van onze verwachtingen en waarden. Het gaat hier om de niet-wetende grondhouding van de arbeidsdeskundige: het perspectief van de klant onderzoeken en daarbij aansluiten. Daarbij helpt het om bij de eerste emotie in de ‘verwondering’ te blijven.

De Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven (2012): “Verwondering is een denkhouding die niets als vanzelfsprekend ervaart. Het is de kinderlijke blik op de wereld, waardoor we onbevangen vragen kunnen stellen bij alles wat we zien, horen, voelen en ruiken.”

Oordeel niet, verwonder u slechts en maak afspraken

Door ons te verwonderen leren wij iets over wie we zijn in verhouding tot de wereld waarin wij leven. Wanneer wij ons overgeven aan de verwondering, gaan we een avontuur aan waarvan de uitkomst ongewis is. De ‘Volgend sturen’ methodiek is vrij van verwachtingen, maar niet verwachtingen-loos. Als je aan de voorkant vertrouwen geeft, kun je namelijk de ontwikkeling volgen. Je kunt daar sturing aan geven door verwachtingen om te zetten in wederzijdse afspraken. Daarover kun je onderhandelen en dat is meer gelijkwaardig.

Vertrouwen geven betekent overigens niet dat je ook vertrouwen krijgt. Er kan bij de cliënt wantrouwen en weerstand zijn door faalervaringen in het verleden. Niet bang zijn voor afwijzing is daarom een belangrijke basisvaardigheid van de arbeidsdeskundige. Dit betekent ook dat je niet op de relatie gaat zitten om vertrouwen te krijgen. Vertrouwen van de cliënt is namelijk geen noodzakelijke voorwaarde om te kunnen beginnen. Ook zonder vertrouwen kun je een goed gesprek voeren en afspraken maken die nagekomen worden.

Bron: AKC Cahier

Let op! De leergang ‘Volgend sturen’ is nog in ontwikkeling
Op dit moment wordt de leergang ‘Volgend Sturen’ ontwikkeld in samenwerking met Frans Hoebink (Founding father van de ‘Volgend Sturen methodiek’ en lid van de Raad van Advies van Scolea). Het wordt tevens ondersteund vanuit de beroepsvereniging NVvA (arbeidsdeskundigen) via het AKC (Arbeidskundig KennisCentrum).

Interesse in de leergang 'Volgend sturen'?

De ‘Volgend Sturen methodiek’ leert je om op een andere manier met cliënten te werken door het proces centraal te stellen. En dat geeft de cliënt ruimte om te groeien. Het is een wetenschappelijk gevalideerde methode die tot betere resultaten leidt. De leergang focust op het ontwikkelen van deze andere beroepshouding en bijbehorende vaardigheden. In het najaar gaat de leergang ‘Volgend sturen’ bij Scolea starten. Laat het via de knop de pagina weten wanneer je interesse hebt, dan houden we je op de hoogte over de precieze startdatum!

Datum: Maandag 9 augustus 2021
Auteur: Bert van den Berg, oprichter Scolea en arbeidsdeskundige.