Vakantiedagen tijdens ziekte opnemen, mag een werknemer dat doen?

Over het opnemen van vakantiedagen tijdens ziekte bestaat in de praktijk de nodige onduidelijkheid. Veel werkgevers vragen zich af of een werknemer dat wel mag doen? Volgens Monique van de Graaf – specialist arbeidsrecht – is het daarom hoog tijd om er aandacht aan te besteden.

We onderscheiden twee soorten vakantiedagen:

1. de wettelijke vakantiedagen (artikel 7:634 BW) en
2. de bovenwettelijke vakantiedagen.

Een werknemer heeft wettelijk gezien recht op vier maal de overeengekomen arbeidsduur per week aan vakantieverlof, oftewel op 4 weken vakantiedagen op jaarbasis. Het recht op vakantie is als hoofdregel gekoppeld aan het recht op loon.

Het is in de praktijk gebruikelijk dat een werknemer op grond van een toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst recht op meer vakantiedagen heeft. Dit duiden we aan met de term bovenwettelijke vakantiedagen.

Vervallen vakantiedagen versus verjaren vakantiedagen

De wettelijke vakantiedagen vervallen een half jaar na afloop van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd (artikel 7:640a BW). Dit betekent concreet dat de wettelijke vakantiedagen over 2022 dus op 1 juli 2023 komen te vervallen.

Let op!
Afwijkende schriftelijke partijafspraken zijn mogelijk, mits in het voordeel van de werknemer. Deze korte vervaltermijn geldt niet voor de bovenwettelijke vakantiedagen.

Deze korte vervaltermijn geldt eveneens niet als de werknemer redelijkerwijs niet in staat is geweest zijn vakantiedagen op te nemen. De werknemer dient dit aannemelijk te maken. Bij langdurige ziekte kan daarbij bijvoorbeeld ook gebruik worden gemaakt van informatie van de arbodienst of bedrijfsarts.

Lukt het de werknemer dit aannemelijk te maken, dan wordt weer teruggevallen op de reguliere verjaringstermijn van vijf jaar. Dit laatste mag niet te snel worden aangenomen. Ook zieke werknemers kunnen bijvoorbeeld gewoon vakantiedagen opnemen.

Voorkom verval van wettelijke dagen

Een werknemer kan de verjaringstermijn van de bovenwettelijke dagen stuiten door de werkgever dit schriftelijk kenbaar te maken. Vanaf het moment van stuiting begint er opnieuw een verjaringstermijn van vijf jaar te lopen. Vervaltermijnen zijn fatale termijnen. Dit betekent simpel gezegd: te laat is te laat. Het is dus zaak tijdig in actie te komen om verval van wettelijke dagen te voorkomen.

Doorslaggevend hierbij is of er re-integratieverplichtingen zijn opgelegd aan de werknemer. Als dit het geval is, kunnen ze ook vakantiedagen opnemen omdat ze dan zijn vrijgesteld van die re-integratieverplichting.

Leestip!

Bij het opstellen van een re-integratieplan moet je als werkgever voldoen aan bepaalde eisen, maar welke zijn dit precies? Jij en je zieke werknemer zijn samen verantwoordelijk om je in te spannen voor de re-integratie. Het zorgvuldig vastleggen van het verloop van deze re-integratie (in het re-integratiedossier) is vooral van belang op het moment dat er met behulp van het re-integratieplan een WIA-aanvraag bij het UWV ingediend gaat worden.

Verlofdagen versus ziektedagen

Dagen of gedeelten van dagen waarop de werknemer niet heeft gewerkt wegens één van de hieronder genoemde redenen, kunnen slechts worden aangemerkt als vakantiedagen als de werknemer daar in een voorkomend geval mee heeft ingestemd (artikel 7:636 lid 1 BW):

• militaire dienstplicht;
• onbetaalde vakantie bij nieuwe werkgever (zie artikel 7:641 lid 3 BW);
• vakbondsverlof;
• onvrijwillige werkloosheid;
• politiek verlof;
• langdurend zorgverlof.

De werknemer behoudt in ieder geval recht op de wettelijke minimumvakantie van 4 x de overeengekomen arbeidsduur per week. Ontvangt de werknemer een Wazo-uitkering in het kader van zwangerschaps- of bevallingsverlof of adoptie-/pleegouderverlof? Dan kunnen deze dagen niet worden aangemerkt als vakantiedagen (artikel 7:636 lid 2 BW).

Als de werknemer een dag niet heeft gewerkt wegens ziekte, kan deze dag alleen als vakantiedag worden aangemerkt als de werknemer daar in een voorkomend geval mee heeft ingestemd (artikel 7:637 lid 1 BW), voor zover hij ten minste recht blijft houden op jaarbasis op zijn minimum vakantierechten.

Vakantiedagen inleveren?

Het is toegestaan vooraf schriftelijk in bijvoorbeeld een individuele arbeidsovereenkomst of in een cao te bepalen dat een werknemer bovenwettelijke vakantiedagen moet inleveren op het moment dat hij zich één of meerdere keren per jaar ziek meldt (artikel 7:637 lid 2 BW).

Dagen die de werknemer heeft opgespaard uit voorgaande jaren, mogen niet worden ingeleverd. Dit is bedoeld om te voorkomen dat werknemers die veel vakantiedagen hebben opgespaard, méér dagen bij ziekte zouden moeten inleveren dan collega’s die elk jaar al hun dagen opnemen.

Opbouw vakantiedagen tijdens ziekte

Tijdens ziekte bouwt de werknemer op grond van de hoofdregel dat de vakantie is gekoppeld aan het recht op loon, wettelijke vakantiedagen op. De vraag is of de werknemer ook bovenwettelijke vakantiedagen opbouwt.

In artikel 7:635 lid 5 BW is bepaald dat als een vakantie-aanspraak is verworven die het minimum aantal te boven gaat – van artikel 7:634 lid 1-4 BW – bij schriftelijke overeenkomst kan worden afgeweken ten nadele van de werknemer. Dit houdt in dat voor de opbouw van bovenwettelijke vakantiedagen kan worden gekozen voor een andere dan de wettelijke systematiek.

In een toepasselijke cao of in een arbeidsovereenkomst kan dus bepaald zijn dat er tijdens ziekte geen opbouw van de bovenwettelijke vakantiedagen plaatsvindt. Dit is ook logisch omdat de bovenwettelijke vakantie-aanspraken uitstijgen boven wat de wet als ondergrens aangeeft wat betekent dat je hier voorwaarden aan mag verbinden.

Let op!
Het is dus van belang de toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst hier op na te slaan.

Tip!
Deze vragen en de beantwoording daarvan zijn mooi verwoord in de uitspraak ‘Verval wettelijke vakantiedagen tijdens ziekte‘ van de kantonrechter Utrecht van 27 januari 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:434.

Loonwaarde vakantiedagen tijdens ziekte

Rest nog de vraag wat de loonwaarde is van een tijdens ziekte genoten vakantiedag(en). Dit is met name interessant als de werknemer niet zijn volledige loon doorbetaald krijgt maar een percentage daarvan met als ondergrens 70%. Moet er dan gedurende de vakantie 70% van het loon worden doorbetaald of 100%?

Hier is inmiddels duidelijkheid over gekomen. Ook bij ziekte is de waarde van een vakantiedag 100% ook al is de loonbetaling bij ziekte teruggevallen naar 70%

• Uitspraak Europese Hof van Justitie: HvJ EU 9 december 2021, ECLI:EU:C:2021:987.
• Uitspraak ‘Uitbetaling vakantiedagen bij einde dienstverband‘ | Rotterdam 7 maart 2014, ECLI:NL:RBROT:2014:3470
• Uitspraak ‘Zieke werknemer heeft recht op volledige betaling vakantie-uren‘ | CRvB 22 november 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:4017

Tip!
Het kan dus financieel bekeken handig zijn om bij een terugval in salaris nog vóór 1 juli 2023 de nog openstaande wettelijke vakantiedagen van het daaraan voorafgaande kalenderjaar op te nemen.

Heb je meer vragen over vakantiedagen tijdens ziekte? Stel ze gerust, wij komen graag met je in contact.