De Functionele Mogelijkheden Lijst (FML) toepassen, hoe werkt dat?

De Functionele Mogelijkheden Lijst (FML) is een veelvuldig gebruikt middel om de belastbaarheid van werknemers vast te stellen. Veel arbodiensten werken met een Functionele Mogelijkheden Lijst om de belastbaarheid van zieke werknemers te beschrijven en UWV gebruikt deze lijst bij het vaststellen van mogelijke uitkeringsrechten voor de Ziektewet – bij de 1e jaars beoordeling – en WIA aanvraag. Wanneer je weet hoe je om moet gaan met de FML, weet je dat ook voor andere meetinstrumenten zoals IZL, AML en IZP.

In de FML wordt systematisch aangegeven in welke mate, frequenties en/of werkuren per dag je werknemer belastbaar is. Die belastbaarheid moet worden afgezet tegen de belasting van het werk om te kunnen beoordelen in hoeverre een werknemer al dan niet geschikt is voor een functie.

Eerst nog even de Functionele Mogelijkheid-rubrieken – als spiekbriefje – op een rij waarbinnen belastbaarheid wordt beschreven.

Rubrieken binnen de Functionele Mogelijkheden Lijst:

1. Persoonlijk functioneren: bijvoorbeeld zelf een taak kunnen uitvoeren en de hoogte van het handelingstempo in het uitvoeren van deze taak;
2. Sociaal functioneren: bijvoorbeeld het goed kunnen omgaan met conflicten en kunnen samenwerken;
3. Aanpassing aan de fysieke omgevingseisen / normaal toelaatbare arbeidsomstandigheden;
4. Dynamische handelingen: bijvoorbeeld schroef- en wringbewegingen met hand en arm;
5. Statische houdingen: bijvoorbeeld geknield werken of het hoofd in een bepaalde houding hebben gedurende het werk;
6. Werktijden: het gaat hierbij om beperkingen ten aanzien van het aantal uren per week, het aantal uren per dag en perioden van het etmaal.

Wat bedoelen we nu precies met belastbaarheid?

Bij vastgestelde belastbaarheid onderscheiden we drie typen belemmeringen:

1. psychische beperkingen;
2. lichamelijke beperkingen en
3. urenbeperkingen.

Daarnaast kan er sprake zijn van specifieke voorwaarden waar de arbeidsomgeving aan moet voldoen om werken in die omstandigheden van de omgeving mogelijk te maken. Die omgevingsvoorwaarden vinden we terug in rubriek III – aanpassing aan de fysieke omgevingseisen – van de lijst.

#1. Psychische beperkingen

Bij psychische beperkingen kan er binnen de Functionele Mogelijkheden Lijst onderscheid worden gemaakt tussen:

• Functioneren in het dagelijkse leven;
• Functioneren in arbeid.

Cor: ‘Psychische beperkingen zijn wat lastiger meetbaar te maken. Stel dat iemand hersenletsel heeft, hoe schat je dan bijvoorbeeld in wat de mogelijkheden zijn om de aandacht vast te houden? Er zijn handvatten voor het interpreteren van psychische beperkingen.’

Deze beperkingen zijn terug te vinden in de verschillende beoordelingspunten onder de rubrieken I – persoonlijk functioneren – en II – sociaal functioneren – van de lijst.

#2. Lichamelijke beperkingen

Fysieke belastbaarheid heeft te maken met houding en beweging. Als daarbij iemands draagkracht wordt overschreden, spreken we van overbelasting. Fysieke mogelijkheden worden onderscheiden in:

• Dynamische belastbaarheid: hiermee wordt bedoeld dat het lichaam tijdens de arbeid vrijwel steeds van houding verandert. Bij werk waarbij iemand voortdurend in beweging blijft en niet langer dan vier seconden dezelfde houding aanneemt is er sprake van dynamische werkhoudingen;
• Statische belastbaarheid: hiermee wordt bedoeld dat het lichaam niet of nauwelijks van plaats verandert, maar wel wordt belast. Bij werk waarbij men regelmatig met een of meer lichaamsdelen langdurig dezelfde houding aanneemt is er sprake van statische werkhoudingen.

De waardes van de FML bij de beoordelingspunten onder de rubrieken IV – dynamische handelingen – en V – statische houdingen – geven je inzicht in de fysieke belastbaarheid van je werknemer.

#3. Urenbeperkingen

De laatste belemmering is de eventuele beperkte mogelijkheden in werkuren of diensten (zoals nacht- en ploegendiensten), deze worden beschreven bij de beoordelingspunten onder rubriek VI – werktijden – van de lijst.

Hoe interpreteren we de beschreven belastbaarheid?

De Functionele Mogelijkheden Lijst is een beperkte weergave van de mogelijkheden van je werknemer of cliënt. Beperkt om tenminste twee redenen:

1. Niet alle aspecten van de mogelijkheden van de werknemer kunnen binnen een limitatieve lijst als deze worden gevangen;
2. De mogelijkheden van de werknemer kunnen voor een belangrijk deel slechts op een aantal standaardniveaus worden vastgelegd.
3. Er zijn drie verschillende elementen waarbij de onderlinge verhouding van invloed is op de belastbaarheid:
   1. Mate van de belasting (gewicht, hoek etc.)
   2. Frequentie
   3. Aantal werkuren per dag

Cor: ‘Om een voorbeeld te geven over de drie elementen die van invloed zijn op de belastbaarheid. Als je tien keer een kilo moet tillen is dat minder zwaar dan 1 keer 10 kilo optillen. In totaal til je hetzelfde gewicht, maar de verhouding tussen de elementen zorgt voor een groot verschil in belasting.’

Enerzijds is het werken met standaardniveaus noodzakelijk als hulpmiddel van beschreven belastbaarheid, maar de FML kan dus geen volledig en genuanceerd beeld geven van de belastbaarheid. Die eigenschappen en de beperkingen van de Functionele Mogelijkheden Lijst dragen er niet altijd toe bij dat deze een ‘correct’ beeld schetst van de mogelijkheden van jouw werknemer of cliënt.

Inzetbaarheidslijst en andere meetinstrumenten

Wordt in jouw praktijk geen gebruik gemaakt van de Functionele Mogelijkheden Lijst, maar van een inzetbaarheidslijst, inzetbaarheidsprofiel, actuele mogelijkheden lijst of een ander meetinstrument? Welk meetinstrument er ook gebruikt wordt, het is allemaal afgeleid van de FML. Wanneer je weet hoe je de FML kunt toepassen, heb je de daarmee basis in huis om te werken met alle andere meetinstrumenten.

Wil je meer inzicht in hoe je de Functionele Mogelijkheden Lijst en/of de Inzetbaarheidslijst in de praktijk kunt toepassen?

Volg dan de training Belasting en belastbaarheid en ga direct aan de slag met jouw eigen praktijkcase. Ik geef in ieder geval antwoord op de vragen:

• Wat betekenen gescoorde waarden in de Functionele Mogelijkheden Lijst?
• Welke relaties hebben deze waarden met de mogelijke belastbaarheidsfrequentie van de werknemer of cliënt?
• Wat zeggen al deze gescoorde waarden in hun onderlinge verband jou over de belastbaarheid van de werknemer of cliënt?
• Op welke wijze moet die belastbaarheid gewogen worden ten opzichte van voorkomende arbeidsbelasting?
• Waarom hoeft een beoordeling bij een psychisch beperkt belastbare cliënt niet lastiger te zijn dan bij een fysiek beperkt belastbare cliënt?
• Welke onderzoeksmethoden en hulpmiddelen staan je ter beschikking om tot een gewogen oordeel te komen?
• Wat als je geen gebruik maakt van een Functionele Mogelijkheden Lijst maar van een inzetbaarheidslijst of inzetbaarheidsprofiel? En welke overeenkomsten en verschillen zijn er dan tussen deze twee soorten lijsten?

Ontvang praktische tips en trucs en kom sparren op intervisie-achtige wijze.

Datum: Vrijdag 28 oktober 2022
Auteur: Cor Hoogendoorn, Arbeidsdeskundige en docent voor de opleiding tot Casemanager, opleiding tot Arbeidsdeskundige, opleiding tot Re-integratiespecialist en training Bezwaarschrift indienen bij het UWV.