Loon opschorten bij ziekte of loon staken? Wat is het verschil?

Loon opschorten bij ziekte of loon staken? Zoek de verschillen!

In de praktijk merkt Monique van de Graaf – specialist arbeidsrecht – nogal eens dat het verschil tussen het loon opschorten bij ziekte – dan wel het loon staken – als we het hebben over de loondoorbetaling van een arbeidsongeschikte werknemer niet altijd even helder is.

Deze termen worden vaak door elkaar heen gebruikt en dat is niet correct. Daarom in dit artikel aandacht voor de verschillen tussen loon staken en loon opschorten bij ziekte.

Loon opschorten bij ziekte

De hoofdregel is: géén arbeid géén loon (artikel 7:627 BW). Als uitzondering is in de wet opgenomen dat als er sprake is van ziekte met arbeidsongeschiktheid tot gevolg de werknemer toch recht heeft op loon. Er moet dan dus worden vastgesteld of er sprake is van arbeidsongeschiktheid. Dit mag alleen gebeuren door de bedrijfsarts (zie ktr. Zaanstad 19 juli 2018, ECLI:NL:RBNHO:2018:6536 en ktr. Hoorn 3 maart 2014, ECLI:NL:RBNHO:2014:9395).

Is er sprake van een medische oorzaak?

Een zieke werknemer is gehouden om de schriftelijke door de werkgever gegeven controlevoorschriften na te leven. In deze controlevoorschriften – die onderdeel kunnen uitmaken van een arbeidsovereenkomst of opgenomen zijn in een bijlage bij een arbeidsvoorwaarden reglement – staat veelal vermeld:

1. wanneer de werknemer zich ziek moet melden,
2. bij wie hij dit moet doen en
3. op welke tijdstippen hij voor controle thuis moet zijn, dat hij na daartoe opgeroepen te zijn bij de bedrijfsarts op het spreekuur moet verschijnen, et cetera.

Dit alles met als doel vast te kunnen stellen of er een medische oorzaak is waardoor de ziekte leidt tot arbeidsongeschiktheid. De controlevoorschriften moeten redelijk zijn. Dit houdt in dat het niet al te moeilijk moet zijn voor een werknemer om eraan te voldoen.

Niet naleven van de controlevoorschriften

Houdt de werknemer zich niet aan de op schrift gestelde controlevoorschriften, dan mag de werkgever na voorafgaande schriftelijke waarschuwing het loon opschorten.

De werkgever betaalt het loon in die situatie tijdelijk niet uit tot het moment dat de werknemer zich weer aan de controlevoorschriften houdt en vast komt te staan dat hij daadwerkelijk ziek is geweest. Dan zal het loon met terugwerkende kracht worden uitbetaald. Komt de bedrijfsarts tot de conclusie dat de ziekmelding geen arbeidsongeschiktheid tot gevolg had, dan zal er geen sprake zijn van uitbetaling van het loon over de verstreken periode.

Is de werknemer verplicht de controlevoorschriften na te leven?

De controlevoorschriften binden de werknemer niet in die zin dat hij rechtstreeks gedwongen kan worden ze na te leven. De werknemer kan altijd weigeren zich te laten controleren. De sanctie daarop is dan het opschorten van de loonbetaling tot een werknemer weer wel genegen is de voorschriften in acht te nemen.

Loon staken bij ziekte

De loonstaking is geregeld in artikel 7:629 lid 3 BW. Het loon van een arbeidsongeschikte werknemer kan na voorafgaande schriftelijke waarschuwing worden gestaakt bij opzettelijk veroorzaakte arbeidsongeschiktheid of als de ziekte het gevolg is van een gebrek dat hem ongeschikt maakt voor de functie en waarover hij in het kader van een aanstellingskeuring valse informatie heeft verstrekt. Is hiervan sprake dan kan het loon blijvend worden gestaakt.

Het loon kan ook worden gestaakt over de periode dat de werknemer:

• door zijn toedoen zijn genezing belemmert of vertraagt;
• weigert passende arbeid te verrichten;
• weigert zonder deugdelijke grond mee te werken aan door de werkgever of door een door hem aangewezen deskundige gegeven redelijke voorschriften of getroffen maatregelen die er op gericht zijn om hem in staat te stellen passende arbeid te verrichten;
• zonder deugdelijke grond weigert mee te werken aan het opstellen, evalueren en bijstellen van een plan van aanpak;
• zonder deugdelijke grond zijn aanvraag om een WIA-uitkering later indient dan in week 93 van zijn arbeidsongeschiktheid.

Verstoken van inkomsten uit arbeid

Als de werkgever overgaat tot het staken van de loonbetaling, betekent dit dat de werknemer gedurende de periode dat het loon wordt gestaakt verstoken is van inkomsten uit arbeid.

Let op! Weigering mediation

Een werkgever mag echter niet tot loonstaking overgaan als een werknemer weigert mee te werken aan mediation omdat de werkgever eerst een interne mediator aanwees terwijl door de bedrijfsarts een externe mediator was geadviseerd en later een mediator aanwees waar de werknemer zich niet in kon vinden (zie ktr. Utrecht 30 september 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:7760).

Schriftelijke waarschuwing voor stopzetten loonbetaling

Verder geldt dat er pas tot het stopzetten van de loonbetaling kan worden overgegaan nadat de werknemer eerst schriftelijk is gewaarschuwd ex artikel 7:629 lid 7 BW en aldus nog de tijd heeft om zijn gedrag in de door de werkgever gewenste zin bij te stellen (zie Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden,18 april 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:3316).

Ook moet het de werknemer duidelijk zijn waar hij/zij van wordt beschuldigd. Het enkel vermelden in een brief van wetsartikelen volstaat niet (Ktr. Almelo 20 september 2016, ECLI:NL:RBOVE:2016:3794).

Het is wel zaak de schriftelijke waarschuwing naar het juiste adres te sturen (Ktr. Maastricht 12 juni 2018, ECLI:NL:RBLIM:2018:5567)