8 feb 2021

De casemanager in het domein van verzuim in 2021

De casemanager in 2021

De casemanager is nog steeds een jong beroep en veel in beweging. Er is sinds de introductie van de Wet verbetering poortwachter en de casemanager in 2002 veel kritiek geweest op de uitvoering van deze functie. En daar was ook genoeg reden toe. Gelukkig is er sindsdien ook veel verbeterd, maar we zijn er nog steeds niet. Er blijft vraag naar een andere – en bredere – kijk op het vak van de casemanager in 2021.

Casemanager in het domein van verzuim, arbeidsongeschiktheid en re-integratie

Dat de casemanager een jong beroep is, verklaart mede waarom er nog niet – of nauwelijks – wetenschappelijk bewijs bestaat dat de effecten van het werk van de casemanager onderbouwt. De beschikbare onderzoeken gaan vaak over casemanagers in andere sectoren, bijvoorbeeld de ‘Casemanager dementie’ in de gezondheidszorg. Dit heeft echter weinig raakvlakken met het vak casemanager in het veld van verzuim, arbeidsongeschiktheid en re-integratie.

Er zijn gelukkig wel de nodige ervaringen vanuit de beroepsgroep en haar omgeving beschikbaar. Deze informatie is de ‘Evidence Based Practice’ en ‘Practice Based Evidence’ waarop de verdere ontwikkeling van het beroep moet worden gebaseerd.

Leestips!
>> Andere aanpak begeleiding zieke werknemers met ‘De Gouden Driehoek’.
>> Zo werkt ‘De Gouden Driehoek’ in de praktijk.

De casemanager als administrateur?

De casemanager is ontstaan uit de volgende definitie volgens artikel 4 van Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar: “een persoon die de overeengekomen activiteiten begeleidt en het contact verzorgt tussen werknemer, werkgever en bedrijfsarts of arbodienst.

Daarmee werd de casemanager ‘proces verantwoordelijk’ namens de werkgever. In de beginjaren van de Wet verbetering poortwachter werd deze functie vooral overgelaten aan de arbodiensten, omdat de werkgevers – met name uit het MKB – niet beschikten over de capaciteiten en/of de schaalgrootte om deze functie uit te voeren. In de jaren 2002 – 2005 was de casemanager daardoor vooral een administratieve functionaris, die belast werd met de verzuimadministratie.

De casemanager als bedrijfsarts?

In de jaren na de liberalisering van de arbo-markt in 2005 ontstonden er allerlei nieuwe initiatieven. Denk aan de samenwerking tussen verzekeraars, arbodiensten en re-integratiebedrijven, de opkomst en doorontwikkeling van brancheloketten en de opkomst van allerlei vormen van verzuimbegeleiding – vaak regionaal georiënteerd. Maar wat betekenden deze ontwikkelingen voor de casemanager?

Casemanager in de frontlinie

Dat betekende vooral dat er vormen van “casemanagement” ontstonden waarbij de bedrijfsarts naar achteren werd geschoven en de casemanager in de frontlinie werd geplaatst. Echter, deze casemanagers werden veelal niet gehinderd door de noodzakelijke kennis en vaardigheden, met alle negatieve gevolgen van dien. Zie bijvoorbeeld dit artikel van Arbo-online uit 2011 “Veel Casemanagers ondeskundig.

Een dieptepunt was de uitzending van Zembla in maart 2012 waarin het grootste verzuimbegeleidingsbureau in Nederland ‘Verzuimreductie’ het onderwerp was. Hierin kwam naar voren dat call-center medewerkers als casemanager werden ingezet. En daarbij werden niet alleen de zieke werknemers onder druk gezet, maar stelden deze medewerkers ook nog eens allerlei ongeoorloofde vragen over ziektebeelden van de zieke werknemers.

Deze ongewenste gang van zaken werd ook beschreven in het rapport van het FNV-meldpunt uit oktober 2013 met als titel “Verzuimbegeleiding, een corrupt systeem“.

In dit rapport kwam de volgende drie belangrijke punten naar voren:

  1. Dat onbevoegden op de stoel van de bedrijfsarts gaan zitten;
  2. Dat vertrouwelijkheid ver te zoeken is;
  3. Dat de onafhankelijkheid van de betrokken professionals ter discussie staat.

De casemanager in de verlengde arm?

Als tegenhanger voor dit negatieve beeld en als stap naar professionalisering werd met name door de gevestigde arbodiensten de casemanager in de verlengde arm geïntroduceerd. Hiermee wordt een Casemanager bedoeld die – idealiter met een medische achtergrond – onder verantwoording van de bedrijfsarts wel medische vragen mag stellen en daarover mag rapporteren. Het zal geen verrassing zijn dat ook dit systeem niet blijkt te werken. Zo langzamerhand mag bekend zijn dat ziekteverzuim bepaald niet uitsluitend een medisch probleem is en de oplossing van verzuimproblematiek vaak niet bij de bedrijfsarts ligt.

De casemanager taakdelegatie

In de afgelopen periode zien we steeds vaker in publicaties of in vacatures de term ‘casemanager taakdelegatie’ terugkomen. Als we kijken naar deze positie, zien we veel gelijkenissen met de casemanager in de verlengde arm. Echter, bij de casemanager in de verlengde arm werd idealiter iemand met een medische achtergrond gezocht en bij de casemanager taakdelegatie ook – en misschien wel veelal – gezocht naar iemand met kennis van het proces, dus van de Wet verbetering poortwachter. Daarmee wordt de positie qua inhoud – en met name de rol – wel een punt van aandacht.

De casemanager in de verlengde arm (met medische achtergrond) levert een duidelijke toegevoegde waarde in de medische beoordeling van de bedrijfsarts (met name bij de minder complexe medische verzuim situaties). Deze inbreng is voor de casemanager taakdelegatie zonder medische achtergrond onduidelijker en daarin kan deze functionaris de bedrijfsarts dus niet ondersteunen. Of wordt het dan een professional die vooral de administratieve werkzaamheden van de bedrijfsarts ondersteunt?

Een andere vraag is welke positie de casemanager in deze rol heeft als het gaat om de beïnvloeding van het proces? Anders gezegd: moet er dan naast de casemanager in taakdelegatie niet ook nog een andere casemanager zijn die het proces tussen de verschillende partijen stuurt (werkgever, werknemer, andere professionals zoals arbeidsdeskundige, re-integratiespecialisten)?

Beroepsvereniging bewaakt procesgang

Een veel betere ontwikkeling in de weg naar professionalisering van de casemanager is de oprichting van de Registerberoepsvereniging Nederlandse Vereniging voor Case- en Caremanagers (RNVC) met daarbij de introductie van de Register Case- en Caremanager (RCCM). Volgens de RNVC voert de casemanager namens de werkgever regie tijdens het re-integratieproces van de verzuimende werknemer. Zij zien erop toe dat de procesgang, vastgelegd in de Wet verbetering poortwachter wordt bewaakt en dat er een volledig verzuim- en re-integratie dossier wordt aangelegd, dat Wet verbetering ‘poortwachter proof’ is.

Takenpakket Case- en Caremanager

Het werkterrein van de Case- en Caremanager is complex en divers, wat duidelijk wordt wanneer we kijken naar het volgende takenpakket zoals beschreven door het RNVC:

Casemanager verzuim in 2019

  • het beoordelen van afroepcontracten;
  • het aansturen van alle betrokkenen op het speelveld van arbeidsongeschiktheid;
  • het benutten van verhaalsmogelijkheden bij UWV, verzekeraars en/of anderen;
  • het maken van kosten/ baten analyses op organisatie- en dossierniveau;
  • het verrichten van een verzuimscan op organisatieniveau;
  • het adviseren over het inkopen en inrichten van relevante (arbo)dienstverlening en verzekeringen.

Een brede benadering van het vak casemanager

Er is ruimte voor – en vraag naar – een andere en vooral bredere kijk op het vak van de casemanager. Ervaring heeft geleerd dat complexe verzuim-vraagstukken uitsluitend zijn op te lossen door samenwerking tussen werknemer, werkgever en alle betrokken professionals, waarbij er één professional de regie voert: de casemanager. Samenwerking tussen alle betrokken professionals is bij ziekteverzuim essentieel, zo schreef ik ook al in mijn eerdere blog “Schuttingen in verzuim werken niet.

En als het gaat om de rol en positie van de casemanager is het de visie van Scolea dat er niet één goede oplossing is voor de inrichting van het systeem. In de ene situatie zal een onafhankelijk externe casemanager de beste oplossing zijn, terwijl in een andere situatie een goede ingevoerd leidinggevende als casemanager, met goede ondersteuning van een bedrijfsarts en een casemanager in taakdelegatie de geschikte werkwijze zijn.

En daarmee zijn wij weer terug bij de allereerste definitie van de functie casemanager: “een persoon die de overeengekomen activiteiten begeleidt en het contact verzorgt tussen werknemer, werkgever en bedrijfsarts of arbodienst.” Om deze regierol waar te kunnen maken dient de casemanager een helikopterview te ontwikkelen.

De casemanager in 2021

Daarvoor kan allereerst aansluiting worden gezocht bij de definitie zoals vermeld op de site van de RNVC:

Een casemanager begeleidt het verzuimproces zonder medisch oordeel. Een goed opgeleide casemanager heeft brede kennis en praktische vaardigheden om vanuit zijn eigen positie met verschillende betrokkenen – werknemer, werkgever, arbeidsdeskundige, bedrijfsarts et cetera – samen te kunnen werken aan een passende oplossing.

Dit betekent dat een casemanager over kennis en vaardigheden moet beschikken om op operationeel, tactisch en strategisch niveau te kunnen functioneren binnen het krachtenveld van een onderneming. Dit vraagt om een brede opleiding waarin veel relevante aspecten aan de orde komen.

Deze visie op de casemanager wordt uitstekend weergegeven in deze blog, geschreven door Jannet Mulder (zij is arbeids- en organisatiedeskundige en ervaren casemanager). Laat daarom 2020 vooral het jaar worden dat er nog meer breed opgeleide vakprofessionals als casemanager aan de slag gaan!

vaardigheid besluitvaardig Casemanager

Is ziekteverzuim, arbeidsongeschiktheid of re-integratie jouw vakgebied?

Tijdens de inhoudelijk ontbijtsessie voor casemanagers en re-integratie specialisten vertellen onze ervaren vakspecialisten over hun (toekomst)visie op het vak van de casemanager en re-integratie specialist. Daarnaast ga je met Jannet Mulder en Hans van den Berg aan de slag met een praktijkcase.

★ Geschikt voor toekomstige en huidige casemanagers en re-integratie specialisten

→ Meld je vrijblijvend aan voor het ochtendprogramma

Maandag 8 februari 2021
Auteur: Hans Lankhaar, oprichter Scolea, adviseur arbeidsongeschiktheidvraagstukken en coach voor de opleiding tot Casemanager