4 mei 2023

Beoordelingen en WIA hardheden: wat zijn de belangrijkste wijzigingen in de laatste brief?

Beoordelingen en WIA hardheden: wat zijn de belangrijkste wijzigingen in de laatste brief?

We hebben onze docent, arbeidsjurist en arbeidsdeskundige Monique van de Graaf gevraagd om ons mee te nemen door de belangrijkste wijzigingen in de laatste brief van minister van Gennip (28 april 2023) over o.a. de sociaal medische beoordelingen en de WIA hardheden.

In deze brief bespreekt de minister een aantal belangrijke punten:

  1. Het oplossen van de mismatch tussen vraag en aanbod als het aankomt op de sociaal medische beoordelingen.
  2. De hardheden in de WIA waardoor de gevolgen net wel of net niet onder een bepaalde regeling vallen groot zijn.
  3. Het bieden van ruimte voor de bestaande ambities, zoals de AOV voor zelfstandigen.

WIA-claimbeoordelingen hebben prioriteit

Uit de brief van minister van Gennip over de sociaal-medische beoordelingen (28 april 2023) blijkt onder meer dat de WIA-claimbeoordelingen bij het UWV prioriteit hebben boven herbeoordelingen en Eerstejaars Ziektewet Beoordelingen (EZWb).

Ondanks de hoge prioriteit is de achterstand bij de WIA-claimbeoordelingen toegenomen, van 12.000 in 2021 naar 17.000 in 2022. Ook bij de vraaggestuurde herbeoordelingen blijven de achterstanden oplopen: van zo’n 12.000 eind 2021 is de stand eind 2022: circa 18.000.

Het UWV heeft al eerder ingeregeld dat alle mensen die wachten op een WIA-claimbeoordeling, een telefonisch aanbod voor re-integratiedienstverlening ontvangen zodat direct na afloop van de 104 weken wachttijd re-integratie kan worden voortgezet of opgestart.

Oprichten van Sociaal Medische Centra

Op dit moment zijn er landelijk 42 teams van de 130 ‘in beweging’ richting een Sociaal Medisch Centrum (SMC). UWV verwacht de afgesproken doelstelling – om per 1 januari 2025 landelijk het regiemodel in SMC’s volledig te hebben geïmplementeerd – te zullen halen. De reeds gestarte teams bevinden zich in verschillende stadia van ontwikkeling. Het is nog te vroeg voor een evaluatie op de kwaliteit en kwantiteit van de dienstverlening.

No-risk polis voor beoordeling

Verder geeft de minister aan dat het UWV – op verzoek van de werknemer of zijn belanghebbende ex-werkgever – een no-riskpolis kan toekennen nadat de wachttijd van 104 weken is doorlopen en vóór de verlate WIA-claimbeoordeling. UWV beoordeelt vervolgens aan de hand van een aantal criteria of er een no-riskpolis kan worden toegekend.

60+ maatregel is verlengd: wat betekent dat?

De (vooralsnog) tijdelijke 60-plus maatregel kan op draagvlak van betrokken werknemers en werkgevers rekenen. In de voorjaarsnota 2023 staat overigens dat het streven is deze 60-plus maatregel nog met een jaar te verlengen tot eind 2024.

Deze maatregel houdt in dat vanaf 1 oktober 2022 aan werknemers die 60 jaar of ouder zijn – en de wachttijd van 104 weken hebben volgemaakt en zowel de werknemer als de werkgever daarmee akkoord gaan – een WGA 80-100 uitkering wordt toegekend.

Deze uitkering zal niet aan de werkgever worden toegerekend. Dit is alleen anders als er sprake is van feitelijke verdiensten die 65% of meer bedragen van de oorspronkelijke verdiensten. Hierdoor komt er geen verzekeringsarts meer aan te pas, maar alleen een arbeidsdeskundige.

60+ maatregel is contra legem (tegen de wet)

Dat komt niet als een verrassing, gelet op het tekort aan verzekeringsartsen waar het UWV nog steeds mee kampt. Het blijft zeer vreemd, omdat deze maatregel contra legem (tegen de wet) is. Artikel 6 lid 1 van de Wet WIA schrijft namelijk voor dat de beoordeling of iemand volledig en duurzaam arbeidsongeschikt of gedeeltelijk arbeidsgeschikt is, wordt gebaseerd op een verzekeringsgeneeskundig en een arbeidsdeskundig onderzoek.

60+ maatregel is discriminatoir

Bovendien is de maatregel discriminatoir omdat iemand die bij einde wachttijd net geen 60 jaar is wel te maken krijgt met een reguliere WIA-beoordeling met alle onzekerheid van dien wat inkomenspositie betreft.

Bijkomend punt is dat er momenteel in Nederland sprake is van personeelstekorten in diverse sectoren. Door aan een 60-plusser een WGA 80-100 toe te kennen wordt er wel een prikkel weggehaald om de restverdiencapaciteit die er in bepaalde gevallen wel degelijk zal zijn, te benutten. Dit ondanks het feit dat het UWV heeft aangegeven ook re-integratiedienstverlening in te zetten voor deze groep.

Een ander punt is dat wanneer werknemers aan het werk zijn ze recht hebben op arbeidskorting, omdat dergelijk inkomen wordt gezien als loon uit tegenwoordige dienstbetrekking wat betekent dat het bruto/netto-traject gunstiger is dan indien ze alleen in een uitkeringssituatie zitten.

Niet terugvorderen van voorschotten is verlengd

Inmiddels is op bladzijde 23 van de eerder genoemde voorjaarsnota ook aangegeven dat de tijdelijke maatregel niet terugvorderen (onder voorwaarden) van voorschotten met één jaar tot eind 2024 wordt verlengd.

Wachten op uitwerking en implementatie

Het is wachten wat de uitkomsten zullen zijn van de inmiddels in het leven geroepen Onafhankelijke commissie toekomst arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS). Deze commissie moet in het eerste kwartaal van 2024 met voorstellen komen ten aanzien van het toekomstbestendig stelsel.

De voorstellen moeten uitvoerbaar, betaalbaar en uitlegbaar zijn voor werkzoekenden, werkenden, werkgevers, de uitvoering en mensen die een beroep doen op dat stelsel. Daarbij geldt als uitgangspunt dat het stelsel zowel gericht moet zijn op activering als ook op inkomenszekerheid.

Zelfs als de maatregelen worden bekendgemaakt en het kabinet voornemens is deze over te nemen, dan duurt het nog geruime tijd voordat een en ander in wetgeving is uitgewerkt en geïmplementeerd zal zijn. Tot die tijd zullen naar ik verwacht, de achterstanden in de claimbeoordelingen van het UWV niet zijn weggewerkt.

Kortom, het is nog steeds een kwestie van pappen en nathouden tot er knopen worden doorgehakt. Bron: voortgangsbrief sociaal medisch beoordelen en WIA hardheden 28 april 2023 Voorjaarsnota 2023.

Heb je nog vragen naar aanleiding van de artikelen? Stel ze gerust via Scolea. Wij komen graag met je in contact.

Regeerperiode 2017-2020

Datum: donderdag 4 mei 2023
Auteur: Monique van de Graaf, HR business partner met als specialisatie arbeidsrecht en sociale zekerheid. Ze is auteur van de boeken “Arbeidsrecht voor de professional” en “Sociale zekerheid voor de professional” die jaarlijks worden geactualiseerd.

Opleidingen

Voor onze opleidingen tot Casemanager, Arbeidsdeskundige en Re-integratiespecialist gebruiken wij de boeken van Monique. Wil je één van haar boeken los bestellen? Mail haar dan via info@hartvoorarbeid.nl.Monique van de Graaf arbeidsrecht boeken 2022