Zieke grensarbeider, hoe ga je er als verzuimdeskundige mee om?

We gaan er als werkgever en verzuimprofessional al snel vanuit dat grensarbeiders en arbeidsmigranten hetzelfde besef van de regels hebben over ziekteverzuim als hun Nederlandse collega’s. Het zou heel mooi zijn als dat zo was, maar de realiteit is anders. Er zitten helaas veel verschillen tussen de Europese landen in het omgaan met ziekteverzuim, re-integratie en arbeidsongeschiktheid.

Het is belangrijk – en verstandig – dat je als werkgever en verzuimprofessional op de hoogte bent van deze wet- en regelgeving, voordat je heel veel energie en tijd kwijt bent door miscommunicatie en wederzijdse verkeerde verwachtingen. Maar wanneer spreek je exact van een grensarbeider? Kirsten Janssen – docent training grensoverschrijdend werken – heeft het voor ons op een rij gezet.

De grensarbeider, wie is dat?

Een grensarbeider is een medewerker die werkt in Nederland en minstens éénmaal per week in zijn woonland buiten Nederland verblijft. Zo werken er bijvoorbeeld ruim 40.000 werknemers in Nederland die in Duitsland wonen. Het merendeel werkt in gemeenten vlak over de grens. Het betreft hier zowel Duitsers als Nederlanders die in Duitsland wonen. Een stroom van vrijwel dezelfde omvang komt uit België. (Bron CBS: april 2015).

Let op!
Grensarbeiders vallen onder de sociale verzekeringswetten van hun werkland, Nederland dus. Zij vallen onder onze Ziektewet en de Wet uitbreiding loondoorbetaling bij ziekte (Wulbz). Toch betekent dit niet dat we geen rekening hebben te houden met de regels in het land waar ze wonen.

Zieke grensarbeider? Belangrijkste punten om rekening mee te houden:

#1. Het verschil in taal en wetgeving

Je kunt er als verzuimprofessional vanuit gaan dat de zieke grensarbeider graag naar huis wil. En dat is ook goed te begrijpen. Als je ziek bent, heb je natuurlijk graag je familie en vrienden om je heen en zit je liever niet alleen in een ander land.

Daarnaast speelt er vaak ook mee dat het goedkoper leven is in het land waar ze wonen. Wat het vooral lastig maakt, is dat de zieke grensarbeider vaak uitgaat van de regels in het land waar ze wonen, terwijl de verzuimdeskundige in Nederland uitgaat van de regels in Nederland.

Kirsten Janssen: “Zo moet de grensarbeider zijn ziekmelding volgens de regels in het land waar hij/zij woont laten plaatsvinden en zorgen ze daar dan voor de medische verzuimbegeleiding. Maar dat neemt niet weg dat de grensarbeider zich ook bij de werkgever in Nederland op de gebruikelijke wijze ziek moet melden. Situaties als deze en daarbij ook nog de taalverschillen zorgen voor verwarring, miscommunicatie en uiteindelijk conflicten.”

#2. Bedrijfsartsen bestaan in andere landen niet

In Nederland vinden we het de normaalste zaak van de wereld, maar in andere Europese landen bestaan helemaal geen bedrijfsartsen. En wettelijk gezien kun je zieke grensarbeiders niet verplichten naar een bedrijfsarts in Nederland te komen.

De verzuimbegeleiding gebeurt in andere landen veelal door de huisarts. Daardoor loop je als verzuimprofessional tegen problemen aan in Nederland, want de informatie die jij nodig hebt voor de Nederlandse wetgeving – verplichtingen die voortkomen uit Wet verbetering poortwachter –  krijg je vaak niet.

#3. Commerciële re-integratiebureaus kennen onze buurlanden niet

Doordat de wetgeving in andere Europese landen verschilt van de wetgeving in Nederland, zijn er ook geen re-integratiebureaus zoals we die in Nederland kennen. Wat nu? Wat zijn dan de mogelijkheden voor re-integratietrajecten (spoor 2) voor grensarbeiders in andere Europese landen?

Kirsten Janssen: “In de training Grensoverschrijdend werken behandel ik de wetgeving op het gebied van ziekteverzuim en re-integratie mogelijkheden en geef ik voorbeelden uit de volgende landen: Duitsland, Polen, België en Frankrijk. Voor de andere landen vertel ik hoe je daar je weg kunt vinden. Je kunt ook van tevoren aangeven welk land jouw specifieke interesse heeft zodat ik dit kan meenemen in de training”.

Datum: Donderdag 13 juni 2019
Auteur: Kirsten Janssen is Arbeidsdeskundige en richt zich op internationale re-integratievraagstukken. Kirsten is docent voor de training grensoverschrijdend werken.